سفرنامه نویسی

اهمیتِ نوشتن و به ثبت رساندنِ تجربیات، بر کسی پوشیده نیست. امروزه با توجه به آثار گران‌قدری هم چون، سفرنامه‌ی ناصرخسرو قبادیانی، سفرنامه‌ی ابن بطوطه و یا سفرنامه‌ی مارکوپولو اطلاعات بی‌نظیری درباب شیوه‌ی زیستنِ انسان‌ها و هم چنین طرز تفکر آنان نسبت به زندگی در زمان‌های گذشته به دست می‌آید. با توجه به دستاوردهایِ عظیم تاریخی، مذهبی، ادبی و اجتماعیِ هر کدام از این آثار می‌توان به اهمیتِ این‌چنین انواعِ ادبی‌ای پی برد.

عقل عارف و نفس عزوف

قال علی (ع)

«لا یزکو عند الله سبحانه الا عقل عارف و نفس عزوف»

یعنی، فقط انسان صالحی به نزاهت روح و تزکیه نفس موفق است که دارای دو رکن باشد: عقل عارف و نفس عزوف. عقل عارف عقلی است که در تشخیص صدق و کذب، حسن و قبح و حق و باطل، اشتباه نکند و پس از فهمیدن صدق و حسن و حق و تشخیص آنها از قبح و کذب و باطل نیز باید حق و صدق را فراهم کند و از باطل و کذب بپرهیزد و نیک را انتخاب و از قبیح، اجتناب کند. «عزوف» یعنی کسی که نسبت به گناه، بی رغبت است و خود را از گناه باز می دارد. گاهی نفس میل به گناه دارد؛ ولی عقل او را راهنمایی می کند؛ اما گاهی بر اثر هدایت و تدبیر عقل، نفس می فهمد که گناه سم است و باید به آن، عازف و بی رغبت بود.

منبع:

شرح غررالحکم، ج 6، ص 427.11. الامد علی الابد، فصل پنجم، ص 88.